The use of computed tomography in the diagnosis of stable coronary heart disease according to the latest guidelines of the European Society of Cardiology

Wielorzędowa tomografia komputerowa jest obecnie ważnym elementem nieinwazyjnej diagnostyki schorzeń kardiologicznych. Pozwala na zobrazowanie struktur anatomicznych, a także na ocenę funkcji serca podczas jednego badania, co czyni tę metodę konkurencyjną w stosunku do innych, zarówno nieinwazyjnych, jak i inwazyjnych, technik diagnostycznych. W praktyce klinicznej rozszerzają się wskazania do jej stosowania. W artykule przedstawiono współczesne koncepcje, perspektywy oraz techniczne możliwości angiotomografii komputerowej (CTA) tętnic wieńcowych, która — jak wykazano w wieloośrodkowych badaniach — cechuje się wysoką ujemną wartością predykcyjną. Ponadto podczas badania można zobrazować nie tylko uwapnione, ale i nieuwapnione blaszki miażdżycowe; szczególnie dotyczy to proksymalnych segmentów tętnic wieńcowych, co koreluje z wynikami ultrasonografii wewnątrznaczyniowej. Badanie CTA stosuje się w diagnostyce i planowaniu terapii zarówno w przypadku podejrzenia choroby wieńcowej (CAD), jak i u pacjentów z CAD już rozpoznaną.Multidetector-row electrocardiogram-gated cardiac computed tomography (MDCT) is one of the major noninvasive imaging options, nowadays. The amount of information concerning the structure and function of the cardiovascular system that could be obtained in one examination makes this method competitive with respect to other non-invasive and invasive diagnostic tools and makes the indications for CT in clinical practice to extend. This article presents an overview of the current concepts, perspectives and technical capabilities in coronary CT angiography (CTA). Many previous studies have demonstrated the high negative predictive value of coronary CTA for significant stenosis in native coronary arteries, when preformed under optimal conditions. In addition, several studies have found MDCT to be able to detect calcified and noncalcified coronary atherosclerotic plaques as well, especially in proximal vessel segments, having a good correlation with intravascular ultrasound. Certainly, this technique has improved the current management of patients with suspected or confirmed coronary artery disease

Od preparowania czterogruczołowego do technik małoinwazyjnych. Małoinwazyjna paratyroidektomia jako obecny standard chirurgii pierwotnej nadczynności przytarczyc

Complete surgical resection of hyperfunctioning parathyriod tissue is essential for the treatment of primary hyperparathyroidism. During recent years, minimally invasive surgery has been successfully applied in neck exploration, because of significant developments of guidance by intraoperative scans, the use of quick, intraoperative PTH assay, and also preoperative imaging procedures such as high resolution ultrasonography and sestamibi scintigraphy. The results of operations which are performed with minimally invasive techniques are comparable to those of conventional surgery, and provide advantages with regard to cosmetic result, length of hospitalisation, and reduced post-operative pain.Całkowite chirurgiczne usunięcie nadczynnej tkanki gruczołowej jest kluczowe dla leczenia pierwotnej nadczynności przytarczyc. Podczas ostatnich lat, techniki chirurgii małoinwazyjnej były z sukcesem wprowadzane do preparowania tkanek szyi. Było to możliwe dzięki opracowaniu śródoperacyjnych metod lokalizowania zmienionej tkanki, szybkim testom oznaczającym stężenie PTH w surowicy ,jak również doskonaleniu technik obrazowania przedoperacyjnego, takich jak ultrasonografia wysokiej rozdzielczości czy scyntygrafia z wykorzystaniem sestamibi. Wyniki operacji z wykorzystaniem technik małoinwazyjnych są porównywalne z wynikami technik konwencjonalnych oraz wiążą się z zaletami, takimi jak skrócony okres hospitalizacji, zmniejszenie bólu pooperacyjnego czy lepszy efekt kosmetyczny

Od preparowania czterogruczołowego do technik małoinwazyjnych. Małoinwazyjna paratyroidektomia jako obecny standard chirurgii pierwotnej nadczynności przytarczyc

Podczas ostatnich lat, techniki chirurgii małoinwazyjnej były z sukcesem wprowadzane do preparowania tkanek szyi. Było to możliwe dzięki opracowaniu śródoperacyjnych metod lokalizowania zmienionej tkanki, szybkim testom oznaczającym stężenie PTH w surowiczy, jak również doskonaleniu technik obrazowania przedoperacyjnego, takich jak ultrasonografia wysokiej rozdzielczości czy scyntygrafia z wykorzystaniem sestamibi. Wyniki operacji z wykorzystaniem technik małoinwazyjnych są porównywalne z wynikami technik konwencjonalnych oraz wiążą się z zaletami, takimi jak skrócony okres hospitalizacji, zmniejszenie bólu pooperacyjnego czy lepszy efekt kosmetyczny

Nazwy miejscowe w małopolskich rotach przysiąg sądowych z lat 1399-1418

This article is in the form of a dictionary of local names contained in the Małopolska rotary court oaths from 1399-1418, from Bolesław Ulanowski's edition of Rota oath of Cracow from 1399 - 1418, Report of the Language Commission of the Academy of Skills, vol. III, Kraków 1884 (96 rot). This dictionary covers 107 units and is at the same time an attempt to determine the etymology of these names and their semantic classification, with a statistical summary of its result

Effectiveness and safety of PCSK9 inhibitor therapy in patients with familial hypercholesterolemia within a therapeutic program in Poland: Preliminary multicenter data

Background: In Poland, treatment with proprotein convertase subtilisin/kexin type 9 (PCSK9) inhibitors has become available free of charge in a therapeutic program. Assessed herein, is the efficacy and safety of alirocumab and evolocumab in patients with heterozygous familial hypercholesterolemia (FH).Methods: Data of 55 adult FH patients who participated in the program were analyzed upon meeting the criteria established by the Ministry of Health (low density lipoprotein cholesterol [LDL-C] above 160 mg/dL on max. tolerated statin dose and ezetimib). The efficacy of PCSK9 inhibitors in reducing LDL-C with drug administration every 2 weeks was assessed after 3 months and 1 year of therapy. A safety profile evaluation was performed at each visit. 48 patients completed the 3-month and 21 for the 1-year observation periods (34 patients treated with alirokumab and 14 with evolocumab).Results: The mean concentration of direct-measured LDL-C decreased from the initial level of 215.1 ± 74.5 mg/dL to 75.3 ± 64.1 mg/dL, i.e., by 65 ± 14% following 3 months of treatment. This effect was stable in 1-year observation (77.7 ± 72.8 mg/dL). Adverse effects were flu-like symptoms (13.0%), injection site reactions (11.1%), fatigue (5.6%) and musculoskeletal symptoms (5.6%). Seven patients failed to complete the 3-month treatment period due to side effects or non-compliance, and 1 patient failed to complete the 1-year treatment due to myalgia.Conclusions: This study confirmed high effectiveness of PCSK9 inhibitors in reducing LDL-C levels in patients with FH. Due to restrictive inclusion criteria with LDL-C threshold level > 160 mg/dL (> 4.1 mmol/L) required for participation in the therapeutic program, a relatively small number of FH patients were eligible for treatment

Familial hypercholesterolaemia in children and adolescents from 48 countries: a cross-sectional study

Background: Approximately 450 000 children are born with familial hypercholesterolaemia worldwide every year, yet only 2·1% of adults with familial hypercholesterolaemia were diagnosed before age 18 years via current diagnostic approaches, which are derived from observations in adults. We aimed to characterise children and adolescents with heterozygous familial hypercholesterolaemia (HeFH) and understand current approaches to the identification and management of familial hypercholesterolaemia to inform future public health strategies. Methods: For this cross-sectional study, we assessed children and adolescents younger than 18 years with a clinical or genetic diagnosis of HeFH at the time of entry into the Familial Hypercholesterolaemia Studies Collaboration (FHSC) registry between Oct 1, 2015, and Jan 31, 2021. Data in the registry were collected from 55 regional or national registries in 48 countries. Diagnoses relying on self-reported history of familial hypercholesterolaemia and suspected secondary hypercholesterolaemia were excluded from the registry; people with untreated LDL cholesterol (LDL-C) of at least 13·0 mmol/L were excluded from this study. Data were assessed overall and by WHO region, World Bank country income status, age, diagnostic criteria, and index-case status. The main outcome of this study was to assess current identification and management of children and adolescents with familial hypercholesterolaemia. Findings: Of 63 093 individuals in the FHSC registry, 11 848 (18·8%) were children or adolescents younger than 18 years with HeFH and were included in this study; 5756 (50·2%) of 11 476 included individuals were female and 5720 (49·8%) were male. Sex data were missing for 372 (3·1%) of 11 848 individuals. Median age at registry entry was 9·6 years (IQR 5·8-13·2). 10 099 (89·9%) of 11 235 included individuals had a final genetically confirmed diagnosis of familial hypercholesterolaemia and 1136 (10·1%) had a clinical diagnosis. Genetically confirmed diagnosis data or clinical diagnosis data were missing for 613 (5·2%) of 11 848 individuals. Genetic diagnosis was more common in children and adolescents from high-income countries (9427 [92·4%] of 10 202) than in children and adolescents from non-high-income countries (199 [48·0%] of 415). 3414 (31·6%) of 10 804 children or adolescents were index cases. Familial-hypercholesterolaemia-related physical signs, cardiovascular risk factors, and cardiovascular disease were uncommon, but were more common in non-high-income countries. 7557 (72·4%) of 10 428 included children or adolescents were not taking lipid-lowering medication (LLM) and had a median LDL-C of 5·00 mmol/L (IQR 4·05-6·08). Compared with genetic diagnosis, the use of unadapted clinical criteria intended for use in adults and reliant on more extreme phenotypes could result in 50-75% of children and adolescents with familial hypercholesterolaemia not being identified. Interpretation: Clinical characteristics observed in adults with familial hypercholesterolaemia are uncommon in children and adolescents with familial hypercholesterolaemia, hence detection in this age group relies on measurement of LDL-C and genetic confirmation. Where genetic testing is unavailable, increased availability and use of LDL-C measurements in the first few years of life could help reduce the current gap between prevalence and detection, enabling increased use of combination LLM to reach recommended LDL-C targets early in life

Local names in the Lesser Poland's court vows of 1399-1418

This article is in the form of a dictionary of local names contained in the Małopolska rotary court oaths from 1399-1418, from Bolesław Ulanowski's edition of Rota oath of Cracow from 1399 - 1418, Report of the Language Commission of the Academy of Skills, vol. III, Kraków 1884 (96 rot). This dictionary covers 107 units and is at the same time an attempt to determine the etymology of these names and their semantic classification, with a statistical summary of its result

Skuteczna rekanalizacja przewlekłych zamknięć naczyń wieńcowych poprawia rokowanie w obserwacji długoterminowej

Background and aim: The long-term benefit of percutaneous recanalisation of chronic total occlusion (CTO) is still unclear. Given advances in interventional cardiology over the last two decades, we sought to investigate whether a successful percutaneous coronary intervention for CTO (PCI-CTO) improves outcomes in an age- and gender-matched single-centre cohort of stable angina patients.Methods: Out of 401 consecutive patients enrolled to the CTO-Registry database, 276 patients were included in the final analysis. Patients with unsuccessful PCI-CTO (n = 138) were age- and gender-matched in a 1:1 ratio with patients who underwent a successful procedure. The primary end-points included hard end-points comprising death and nonfatal myocardial infarction (MI) and a composite safety outcome measure of death, nonfatal MI and ischaemia-driven revascularisation. The secondary end-point was improvement in angina status or complete resolution of angina symptoms. Patients were followed up for six months and at two years.Results: Patients who underwent a successful recanalisation of CTO, compared to those who underwent an unsuccessful procedure, revealed similar rates of composite death and MI at six months (0.7% vs. 1.4%; hazard ratio [HR], 0.50; 95% confidence interval ratio [CI], 0.05–4.80; p = 0.56) and two years (1.4% vs. 5.8%; HR 0.24; 95% CI 0.07–0.85; p = 0.053). A significant difference in composite safety end-points between subsets, although not recorded after six months of observation (8.7% vs. 15.2%; HR 0.54; 95% CI 0.27–1.07; p = 0.095), was noted at two years follow-up (15.2% vs. 29.7%; HR 0.47; 95% CI 0.29–0.77; p = 0.004). A greater improvement in symptom burden or resolution of angina symptoms was documented after a successful PCI at both six months (68.1% vs. 23.2%, p < 0.001; 80.4% vs. 34.8%, p < 0.001, respectively) and two years (52.2% and 8.0%, p < 0.001; 68.1% vs. 22.5%, p < 0.001, respectively).Conclusions: Successful recanalisation of CTO improves outcomes in long-term observation.Wstęp i cel: Odległe korzyści z rekanalizacji przewlekłych zamknięć naczyń wieńcowych (CTO) są nadal niepotwierdzone. Uwzględniając postęp w zakresie kardiologii interwencyjnej, który osiągnięto w ciągu ostatnich dwóch dekad, przeanalizowano dane uzyskane z jednego ośrodka i sprawdzano, czy skuteczna rekanalizacja CTO wpływa na rokowanie w grupie osób ze stabilną chorobą wieńcową w porównaniu z dobraną pod względem wieku i płci grupą kontrolną z nieskuteczną rekanalizacją CTO.Metody: Spośród 401 kolejnych pacjentów włączonych do rejestru CTO (CTO-Registry) 207 zostało zakwalifikowanych do końcowej analizy. Chorzy, u których próba rekanalizacji CTO zakończyła się niepowodzeniem (n = 138), zostali porównani w stosunku 1:1 do dobranej pod względem wieku i płci grupy pacjentów, u których zabieg rewaskularyzacji CTO zakończył się powodzeniem. Ocenianymi pierwszorzędowymi punktami końcowymi były: twardy punkt końcowy obejmujący zgon i zawał niezakończony zgonem i złożony punkt końcowy obejmujący zgon, zawał niezakończony zgonem oraz konieczność ponownej rewaskularyzacji naczynia docelowego (TLR). Drugorzędowym punktem końcowym była poprawa w zakresie klasy czynnościowej dławicy piersiowej lub całkowitej remisji objawów dławicowych. Punkty końcowe oceniano w okresie 6 miesięcy i 2 lat od zabiegu próby rekanalizacji CTO.Wyniki: Częstość występowania łącznie zgonów z różnych przyczyn i zawałów serca w grupie pacjentów ze skuteczną rekanalizacją CTO w porównaniu z chorymi z nieskuteczną rekanalizacją CTO nie różniła się istotnie statystycznie w obserwacji 6-miesięcznej [odpowiednio: 0,7% vs. 1,4%; iloraz ryzyka (HR) 0,50; 95% poziom ufności (CI) 0,05–4,80; p = 0,56) oraz w obserwacji 2-letniej (1,4% vs. 5,8%; HR 0,24; 95% CI 0,07–0,85; p = 0,053). W obu porównywanych grupach częstość występowania złożonego punktu końcowego nie różniła się istotnie statystycznie w obserwacji 6-miesiecznej (8,7% vs. 15,2%; HR 0,54; 95% CI 0,27–1,07; p = 0,095), natomiast w obserwacji 2-letniej częstość złożonego punktu końcowego była istotnie większa u chorych z nieudaną rekanalizacją CTO (15,2% vs. 29,7%; HR 0,47; 95% CI 0,29–0,77; p = 0,004). Zmniejszenie lub ustąpienie objawów dławicy piersiowej istotnie statystycznie częściej występowało u osób po udanej rekanalizcji CTO w porównaniu z chorymi, u których zabieg rekanalizacji CTO był nieskuteczny, zarówno w obserwacji 6-miesiecznej (odpowiednio: 68,1% vs. 23,2%; p < 0,001; 80,4% vs. 34,8%; p < 0,001), jak i 2-letniej (odpowiednio: 52,2% vs. 8,0%; p < 0,001; 68,1% vs. 22,5%; p < 0,001).Wnioski: Skuteczna rekanalizacja CTO poprawia rokowanie i redukuje objawy dławicowe u pacjentów w obserwacji długoterminowej